1. ชื่อ ชมพู่มะเหมี่ยว
2. ชื่ออื่น ชมพู่สาแหรก ม่าเหมี่ยว ชมพู่แดง ชมพู่ม่าเหมี่ยว
3. ชื่อวิทยาศาสตร์ Eugenia malaccensis Linn.
4. วงศ์ MYRTACEAE
5. ชื่อสามัญ Pomerac, Malay Apple
6. แหล่งที่พบ ทุกภาค
7.ประเภทไม้ ไม้ยืนต้น
8.ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ต้น เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางแผ่กิ่งก้านสาขามาก สูง
6-15 เมตร ลำต้นมีเปลือกสีน้ำตาลอ่อนผิวเรียบเป็นไม้ผล
ปลูกตามบ้านหรือปลูกในสวนไม้ผล
ใบ ใบเดี่ยวเรียงตัวแบบตรงข้างสลับกันเป็นคู่ๆ
(decussate) ใบอ่อนสีชมพูใบแก่ขนาดใหญ่รูปร่างมน ใบ รูปรีปลายใบแหลมฐานใบมนขอบใบเรียบ ขนาดกว้าง 8-12
ซม. ยาว 15-25 ซม. เนื้อใบหนาผิวใบเป็นมันใบแก่สี
เขียวเข้ม ท้องใบจะเห็นเส้นกลางใบ 20-26 คู่ ปลายเส้น
แขนงใบจะจดกันก่อนถึงขอบใบ
ดอก ดอกช่อแบบ cyme ประกอบด้วยดอก 3-5
ดอก ออกตามกิ่งที่มีขนาดใหญ่ (cauliferous) ดอกมี ขนาดใหญ่สีชมพูเข้มหรือสีแดง มีเกสรตัวผู้และก้านชูเกสรเป็น สีชมพูเด่นชัด ติดอยู่โดยรอบที่ขอบของฐานรองดอกจะอยู่ แยกกัน ขนาดยาว 4-5 ซม. เกสรตัวเมียมีรังไข่ฝังอยู่ใน ฐานรองดอกตรงกลาง (inferior overy) มี 2-3
locules
ผล ผลอ่อนนุ่มแบบ berry ส่วนของผลมีชั้น
ของกลีบเลี้ยงติดอยู่ที่ด้านขั่วของผล (calyx persistant และ stigma persistant)
9.ส่วนที่ใช้บริโภค ยอด ผลสุก (เนื้อหุ้มเมล็ด) เกสรตัวผู้
10.การขยายพันธุ์ เมล็ด กิ่งตอน
11.สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม บริเวณสวนที่มีความชุ่มชื้น
ตามสวนริมน้ำ
12.ฤดูกาลที่ใช้ประโยชน์ ออกดอกระหว่างเดือนตุลาคม-พฤศจิกายน
13.คุณค่าทางอาหาร คุณค่าทางอาหารของผลชมพู่มะเหมี่ยวในส่วนที่กินได้ 100 กรัม และสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายประกอบด้วย
Cal 28 Unit
Moist ure 91.7 %
Protein 0.3 Gm.
Fat 0.1 Gm.
CHO 6.5 Gm.
Fibre 1 Gm.
Ash . 0.4 Gm
Ca 2 mg.
P 8 mg.
Feย 0.6 mg.
A.I.U 108
B1ย 0.01 mg.
B2 0.04 mg.
Niacin 0.3 mg.
C 20 mg.
14.การปรุงอาหาร เกสรตัวผู้นำมายำ ยอดใช้รับประทานเป็นผักสด ผลสุก รับประทานได้เป็นผลไม้ รสหวานอมเปรี้ยว
15.ลักษณะพิเศษ ราก แก้คัน แก้ไข้ แก้บิด ขับปัสสาวะ เปลือกราก ขับประจำเดือน ใบ แก้บิด
16.ข้อควรระวัง -
17.เอกสารอ้างอิง
เต็ม สมิตินันทน์. 2523. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (ชื่อพฤกษศาสตร์-ชื่อพื้นเมือง). กรมป่าไม้ 379 หน้า.
สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. 2542. ผักพื้นบ้านภาคอีสาน 302 หน้า.
สำนักงานคณะกรรมการการสาธารณสุขมูลฐาน สำนักงานปลักกระทรวงสาธารณสุข สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. 2528. ผักพื้นบ้าน : ความหมายและภูมิปัญญาของสามัญชนไทย 261 หน้า.
สถาบันวิจัยและฝึกอบรมการเกษตรสกลนคร สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล กระทรวงศึกษาธิการ. ผลการประชุมสัมมนาเชิงปฏิบัติการผักพื้นบ้านอาหารธรรมชาติอีสาน ครั้งที่2. 177 หน้า.
กองโภชนาการ กรมอนามัย. 2530. ตารางแสดงคุณค่าอาหารไทยในส่วนที่กินได้ 100 กรัม. 48 หน้า.
ที่มา