ธรณีแปรสัญฐานของกลุ่มรอยเลื่อนเมย จังหวัดตาก
สุวิทย์ โคสุวรรณ ปรีชา สายทอง และวีระพงษ์ ตันสุวรรณ
กรมทรัพยากรธรณี (2547)
การสำรวจศึกษาของกลุ่มรอยเลื่อนเมย ที่ปรากฏอยู่ในพื้นที่จังหวัดตากนั้นได้ทำการสืบค้นหาหลักฐานของธรณีแปรสัณฐานที่เกิดจากการกระทำของแนวรอยเลื่อนที่ปรากฏให้เห็นในปัจจุบัน ด้วยอาศัยการแปลความหมายข้อมูลของภาพดาวเทียม Landsat 7 ETM+ ในช่วงคลื่น 4 (สีแดง) 5 (สีเขียว) และ 7 (สีน้ำเงิน) เพื่อให้ได้ตำแหน่ง และทิศทางการวางตัวของแนวรอยเลื่อน รวมทั้งลักษณะการขยับเคลื่อนตัวที่ผ่านมาในอดีต คัดเลือกพื้นที่ที่เหมาะสมในการศึกษาในรายละเอียดของแต่ละส่วนของรอยเลื่อน ด้วยการใช้ภาพถ่ายทางอากาศ และเข้าตรวจสอบในสนาม
ผลการแปลความข้อมูลสัมผัสระยะไกลบ่งชี้ว่ากลุ่มรอยเลื่อนเมยตลอดแนวความยาวทั้งหมด 230 กิโลเมตรนั้น เป็นประเภทรอยเลื่อนตามแนวเฉียง ซึ่งสามารถลากแนวเส้นได้ตั้งแต่ด้านทิศตะวันออกของประเทศเมียนมาร์ ผ่านบริเวณชายแดนทิศตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศไทย เข้าถึงตอนบนของภาคกลาง โดยมีแนวกลางวางตัวหลักอยู่ในทิศตะวันตกเฉียงเหนือ-ตะวันออกเฉียงใต้ และแตกแนวพุ่งขึ้นทิศเหนือสู่พื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ส่วนแนวรอยเลื่อนรองนั้นพบว่ามีทิศทางการวางตัวในแนวตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต้ แนวตะวันออก-ตะวันตก และแนวเหนือ-ใต้ จากการสำรวจศึกษาในครั้งนี้ได้แบ่งย่อยกลุ่มรอยเลื่อนเมยออกเป็น 10 ส่วน ประกอบด้วยส่วนสบเมย (10 กม.) ส่วนห้วยแม่ล้อ (8 กม.) ส่วนบ้านท่าสองยาง (26 กม.) ส่วนเขาแม่สอง (24 กม.) ส่วนห้วยแม่หละ (35 กม.) ส่วนดอยกะลา (23 กม.) ส่วนดอยขุนแม่ท้อ (25 กม.) ส่วนดอยหลวง (43 กม.) ส่วนเขายาว (23 กม.) และส่วนคลองไพร (15 กม.) โดยทั้งหมดได้ตัดผ่านกลางแอ่งสะสมตะกอนปัจจุบัน และบางส่วนของภูเขาหินแข็ง ในบรรดารอยเลื่อนย่อยทั้งหมดส่วนบ้านท่าสองยางจัดว่าเป็นรอยเลื่อนที่มีพลังมากที่สุด สอดคล้องกับข้อมูลที่มีอยู่ว่าในบริเวณนี้ได้เกิดแผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2518 ด้วยขนาด 5.6 ริกเตอร์ มีศูนย์กลางแผ่นดินไหวอยู่ระหว่างบ้านสบเมย และบ้านท่าสองยาง
หลักฐานของธรณีแปรสัณฐานที่ค้นพบได้จากการสำรวจในภาคสนามที่บ่งบอกความใหม่จากการกระทำของรอยเลื่อนต่อภูมิประเทศในพื้นที่นี้ได้แก่ ผารอยเลื่อน หน้าผารูปสามเหลี่ยม เนินเขาปิดกั้นทางน้ำ แนวยาวของเนินเขา ทางน้ำหักงอ และลำธารหลงแม่ เป็นต้น ลักษณะภูมิประเทศพิเศษต่างๆ เหล่านี้ชี้ชัดว่าเป็นรอยเลื่อนมีพลัง ดังเช่นรอยเลื่อนส่วนบ้านท่าสองยางที่ตัดบริเวณขอบแอ่งสะสมตะกอนปัจจุบันมีการวางตัวในแนวทิศตะวันตกเฉียงเหนือ-ตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งมีหลักฐานทางธรณีแปรสัณฐานว่าเป็นรอยเลื่อนตามเฉียงชนิดเคลื่อนในแนวระนาบเหลื่อมขวาและแนวดิ่งเคลื่อนลงตามปกติ ขณะที่ส่วนที่ปรากฏในหินแข็งเป็นการเคลื่อนในแนวระนาบเหลื่อมซ้าย จากการปรากฏบนพื้นผิวดินของแนวรอยเลื่อนส่วนนี้มีความยาว 26 กิโลเมตร สามารถประเมินขนาดแผ่นดินไหวที่เคยเกิดบริเวณบ้านท่าสองยางมาแล้วในอดีตย้อนหลังไปไม่เกิน 1.6 ล้านปี (ตามข้อมูลการวัดหาอายุเบื้องต้นด้วยวิธีเรืองแสงด้วยความร้อน) มีขนาด 6.7 ริกเตอร์
ที่มา http://www.dmr.go.th/geohazard/earthquake/MoeiFault.htm