1. ชื่อ มะพร้าว
2. ชื่ออื่น หมากอูน หมากอู๋น คอส่า (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน) ดุง (ชอง-จันทบุรี) ย่อ (มลายู-ภาคใต้) โพล (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี) เฮ็ดดุง (เพชรบูรณ์) เอียจี้ (จีน)
3. ชื่อวิทยาศาสตร์ Cocos nucifera Linn.
4. วงศ์ PALMAE
5. ชื่อสามัญ Coconut
6. แหล่งที่พบ พบทั่วไปทุกภาค
7. ประเภทไม้ ไม้ยืนต้น
8. ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ต้น เป็นไม้ยืนต้นที่มีลำต้นสูงชะลูดไม่แตกกิ่งก้านสาขา ขนาดของลำต้นมีความสูงประมาณ 20-30 เมตร
ใบ ลักษณะของใบออกเป็นใบรวม มีใบย่อยเรียงสลับกันเป็นรูปขนนก ใบรวมก้านหนึ่งยาวประมาณ 3-7 เมตร กว้างประมาณ 1-1.4 เมตร ใบย่อยมีลักษณะเป็นแผ่นแคบยาวปลายใบแหลม พื้นผิวเรียบเป็นมันมีสีเขียวแก่ ขนาดของใบยาวประมาณ 2-3 ฟุต กว้าง 1-2.5 นิ้ว
ดอก ดอกออกเป็นช่อออกบริเวณกาบใบ ดอกย่อยมีลักษณะเป็นดอกขนาดเล็ก มีกลีบดอก 6 กลีบ ในช่อหนึ่งๆ มีทั้งดอกตัวผู้และตัวเมีย ดอกตัวผู้อยู่ปลายและดอกตัวเมียอยู่บริเวณโคนช่อดอก
ผล ผลมีลักษณะเป็นรูปทรงกลมหรือรูปรี มีขนาดยาว 8-14 นิ้ว เส้นผ่าศูนย์กลาง 8-9.5 นิ้ว เปลือกนอกเรียบเกลี้ยง ผลอ่อนมีสีเขียวเมื่อผลแก่สีน้ำตาล เปลือกชั้นกลางเป็นเส้นใยนุ่ม ชั้นในจะแข็งเป็นกะลา ชั้นต่อไปเป็นเนื้อผลมีสีขาวขุ่น และภายในมีน้ำใสมีรสจืดหรือรสหวาน
9. ส่วนที่ใช้บริโภค เนื้อในยอดอ่อน
10. การขยายพันธุ์ โดยการเพาะเมล็ด
11. สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ขึ้นได้ดีในดินปนทราย
12. ฤดูกาลที่ใช้ประโยชน์ ตลอดทั้งปี
13. คุณค่าทางอาหาร ในส่วนเนื้อในของยอดมะพร้าวที่รับประทานได้ 100 กรัม มีองค์ประกอบทางโภชนาการดังนี้
Cal | Moist ure | Protein | Fat | CHO | Fibre | Ash . | Ca | P | Feย | A.I.U | B1ย | B2 | Niacin | C | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Unit | % | Gm. | Gm. | Gm. | Gm. | Gm | mg. | mg. | mg. | mg. | mg. | mg. | mg. | ||
เชียงใหม่ | 34 | 90.6 | 2.1 | 0.7 | 4.8 | 0.7 | 1 | 56 | 51 | 0.4 | - | 0.03 | 0.06 | 1 | 6 |
นครปฐม | 42 | 88 | 1.8 | 0.4 | 7.7 | 0.8 | 1.3 | 60 | 54 | 0.3 | - | tr | 0.1 | 2.8 | 5 |
14. การปรุงอาหาร ยอดอ่อน นำมาผัดแกง ผลอ่อนกินได้ทั้งผลสด หรือนำมาเผาทำห่อหมกมะพร้าวอ่อน จั่น (ช่อดอก) เมื่อตัดปลายวงจะได้น้ำหวานทำน้ำตาลปี๊บ ส่าเหล้าและน้ำส้ม น้ำมะพร้าวกินสด ทำเนยเทียมน้ำมันปรุงอาหาร เนื้อมะพร้าวคั้นเป็นกะทิใช้แกงทำขนมทำน้ำมันมะพร้าว
15. ลักษณะพิเศษ -
16. ข้อควรระวัง -
17. เอกสารอ้างอิง
กองโภชนาการ กรมอนามัย. กระทรวงสาธารณสุข. 2535. คุณค่าทางโภชนาการของอาหารไทย. 97 หน้า. วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม. 2531. พจนานุกรมสมุนไพรไทย. 880 หน้า. เต็ม สมิตินันทน์. 2523. ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (ชื่อพฤกษศาสตร์-ชื่อพิ้นเมือง). กรมป่าไม้ 379 หน้า. มูลนิธิโตโยต้าประเทศไทยและสถาบันวิจัยโภชนาการมหาวิทยาลัยมหิดล. 2541. มหัศจรรย์ผัก 108. พิมพ์ครั้งที่ 4. 411 หน้า. สถาบันการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. 2542. ผักพื้นบ้านภาคกลาง 279 หน้า.