ภูไท...ภาษาภูไท...วันละคำ

ทุกข์ให้เลี้ยง ปากเกลี้ยงให้ไล่หนี

ภาษากลาง คนที่ตกทุกข์ได้ยากให้นำมาเลี้ยงไว้หรือให้การสนับสนุน ถ้าดีแต่พูด ประสบสอพลออย่าได้ เลี้ยงให้รีบหลีกหนีหรือไล่หนีไปให้ไกล

 

อยากทุกข์ให้เป็นนายคน อยากสาละวนให้เอาเมียน้อย อยากให้เขาป้อยให้ขี่ไส่หนทาง

 

ให้เอาความฮู้ หากินทางชอบ ความฮู้มีอยู่แล้ว กินได้ชั่วชีวัง พุ้นเด

 

ทุกข์บ่มีเสื้อผ้าฝาเฮือนดีพอหลี้อยู่ ทุกข์บ่มีข้าวอยู่ท้องสินอนหลี้อยู่จั่งได๋

 

ฝนตกยังฮู้เอื้อน นอนกลางคืนยังฮู้ตื่น ความทุกข์ยังฮู้เตื้อง ดีขึ้นเมื่อลุน

 

ให้เจ้าคอยเพียรสร้าง เสมอแตนแปงซ่อ ให้สร้างก่อสืบไว้ เสมอเผิ้งสืบฮัง

 

ชื่อว่าแนวความเว้าของคนมันเกินง่าย ได้เทิงหงายและคว่ำความเว้าบ่อยู่ความ
เขาฮักเขาก็ย่อง เขาซังเขาก็ว่า คือดั่งบักเค้าเม้า หมาเฒ่าเห่าแต่เขา
คันเฮาทำดีแล้ว เขาซังก็ตามซ่าง คันเฮาเฮ็ดแม่นแล้ว หยันหย่อก็ซ่างเขา
เขาสิพากันท้วง ทั้งเมืองก็บ่เงี่ยง เขาสิติทั้งค่าย ขายหน้าก็บ่อาย

 

“ เว้าแหกบ้านมันบ่มีเฮือง เว้าแหกเมืองมันบ่มีขึ้นมีเกิน”

ภาษากลาง “พูดแตกแยก ไม่เหมือนชาวบ้านมันไม่รุ่งเรือง พูดแตกแยกเมืองทำอะไรก็ไม่เจริญรุ่งเรือง”

ความหมาย “คนที่พูดเอาแต่ตนเอง พูดไม่สร้างสรรค์ เอาแต่ตนเป็นใหญ่ไม่มีเหตุผล ไม่คำนึงถึงความรู้สึกของคนอื่นทั้งบ้านทั้งเมือง จะทำให้ไม่ได้รับความเจริญรุ่งเรืองในการทำกิจการงานใดๆในชีวิต” ก็คือพูดให้คนแตกแยกขาดความสามัคคีกันไม่เกิดผลดีชาวบ้านชาวเมืองและตนเองก็จะไม่ได้รับความเจริญรุ่งเรืองในทีสุด.

 

โตงโตยเป็นคำเว้า บรรยายความตามท้องเรื่อง

ตามหัวข้อที่ตั้งไว้ บรรยายเว้ากล่าวฝอย

สิเว้ายาวเว้าหน่อย กะแล้วแต่สิบรรยาย

ตามสบายไผมัน บ่พันว่าให่กันเว้าไปโลด พี่น้องเอย

 

ฮักเจ้าแล้ว ตั้งแต่แรกเหลียวเห็น

จั๊กมันเป็นจังใด จั่งฮักหลายเอากะด้อ

คึดอยากขอนั่งใกล้ สูดหายใจเอาไออุ่น

อยากนอนหนุนตักเจ้า อยากป้อนข้าวกล่อมเจ้านอน

ออนซอนหลายยามเจ้ายิ้ม ฮิมปากงามแข่วขาวผ่อง

สองตายิ้มหยาดเยิ้ม เสริมแก้มให้แจ่มงาม

คึดอยากถามแต่บ่กล้า ย้านคนซ่าคนลือ

ถือความฮักไว้ในใจ หลายปีจนแก่เถ่า

แม่นเจ้าเป็นแม่ฮ้าง มีลูกนำกะตามซ่าง

อ้ายยังคึดฮักเจ้า บ่มีมื้อเปลี่ยนแปลง

สาวคำแพงน้องหล่า คำเว้าจาจั่งแม่นม่วน

ผิวนวลเนียนหุ่นนางฟ้า พาให่อ้ายใฝ่ฝัน

อยากมีวันได้อยู่ใกล้ อยากฝากใจไว้กับอุ่น

อยากนอนหนุนตักเจ้า อยากกินข้าวฮ่วมพา

อยากฟังวาจาเจ้า อยากเอาใจทุกสิ่งอย่าง

อยากนอนอยู่ข่างเจ้า จนกว่าเถ่าแก่ตาย พุ้นแหล่ว นางเอย

 

พุทธองค์เพิ้นทำนาย ภายหน้าเพิ้นซองเห็น
งัวแม้ลุอ่อนเละเล็มหญ้า โงมาจ้าวกินนมงัวโตน้อย ดูดจ้อยส่างมาเป็น ปราดผู้ฮู้เพิ้นแก้ไว้ สมัยใหม่ซาดสิมา เม่อหน้ายังสิเห็น คนเลี้ยงลูกยังบ่ใหญ่ ใช้ให้หาเลี้ยงแม่ทางแก้ยังบ่เห็น กำมีเวร คนเอ่ย...

 

ตืื่นแต่เซ้านึ่งเข้าเป่าไฟ อย่าถ้าแต่สะไรผัวเจ้าของ นอนในห้องให้ค่อยเว้าค่อยจา ตื่นขึ้นมาหาเข้าตักน้ำ

 

สวัสดีคะพี่ติงๆ แวะมาอ่านกระทู้คะ ขอบคุณมากนะคะ ได้ความรู้เยอะเลยคะ ชอบกระทู้นี้มากเลยคะ คุณทวดก็เป็นคนภูไท กุดฉิม(กุฉินาราย์) กะ เขาวง ชอบฟังภาษาภูไทคะ แต่พูดไม่ค่อยได้ คะ ชอบวัฒนธรรม การแต่งกาย คนภูไท สวย อิอิ

 

พี่ติงยินดีมากๆค่ะ
แม้พี่เองจะพูดไม่ได้ เว้ามิเป๋น
แต่ก็ฮักแพงภาษาภูไทค่ะ
สาวภูไทเพิ่นก็ผู้งามหลาย...