พระสมาธิอันแน่วแน่

พระราชกรณียกิจอย่างหนึ่งที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงปฏิบัติเป็นประจำ คือการพระราชทานปริญญาบัตรแก่ผู้สำเร็จการศึกษามหาวิทยาลัยต่างๆ

เรื่องนี้ พล.ต.อ.วสิษฐ เดชกุญชร เล่าไว้ด้วยความซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณในหนังสือ "รอยพระยุคลบาท" ที่สำนักพิมพ์มติชนจัดพิมพ์

พล.ต.อ.วสิษฐสังเกตว่า เวลาที่พระเจ้าอยู่หัวพระราชทานปริญญาบัตร ทรงประทับอยู่ในท่านั่งได้นานหลายชั่วโมงติดต่อกัน โดยไม่ทรงเปลี่ยนพระอิริยาบท หรือกระเถิบส่วนใดของพระวรกายเหมือนอย่างคนอื่นเวลาปวดเมื่อย

พระองค์พระราชทานแก่บัณฑิตด้วยพระกิริยาที่สม่ำเสมอและเป็นปกติ ไม่มีวี่แววของความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า เบื่อหน่าย หรือง่วง

มิหนำซ้ำ เมื่อเสด็จฯ กลับถึงพระตำหนักแล้ว ยังทรงวิ่งบริหารพระวรกายตามปกติอีกด้วย

ในปี 2515 ก่อนจะเสด็จฯ พระราชทานปริญญาบัตรที่วิทยาลัยการศึกษาจังหวัดพิษณุโลกเป็นครั้งแรก พล.ต.อ.วสิษฐเดินทางล่วงหน้าไปก่อน และเห็นการซ้อมโดยใช้คณบดี 4 คนผลัดกันนั่งในที่ประทับ

ปรากฏว่าภายหลังการซ้อม คณบดีทั้ง 4 คนบ่นว่าปวดเมื่อยร่างกายไปหมด

การพระราชทานปริญญาบัตรของพระเจ้าอยู่หัว เป็นพระราชกรณียกิจหนักหน่วงยิ่ง มีอยู่ปีหนึ่ง สำนักพระราชวังหารือกับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และเห็นควรว่าน่าจะแก้ไขวิธีพระราชทานปริญญาเพื่อให้สะดวกแก่ฝ่าละอองธุลีพระบาท ไม่ต้องเสียเวลาประทับอยู่ในพิธีเป็นเวลาหลายๆ ชั่วโมง

ตกลงกันว่า เมื่อพระเจ้าอยู่หัวต้องเสด็จฯ พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ อยู่แล้ว ก็ควรขอพระราชทานพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จฯ ให้พระราชทานปริญญาบัตรแก่ผู้สำเร็จการศึกษาด้วยพร้อมๆ กัน โดยจัดผู้เข้ารับพระราชทานปริญญาบัตรเป็นสองแถว

คนหนึ่งรับพระราชทานจากพระเจ้าอยู่หัว อีกคนรับพระราชทานจากสมเด็จฯ เสร็จแล้วก็แยกออกไปคนละทาง ขวาคน ซ้ายคน

ทว่า ถึงวันกำหนดเสด็จฯ ปรากฏว่า สมเด็จฯ ทรงพระประชวร พระเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ พระองค์เดียว การพระราชทานปริญญาบัตรวิธีใหม่เป็นอันต้องล้มเลิก และกลับไปใช้วิธีพระราชทานพระองค์เดียวอย่างเดิม

เวลาพระราชทานปริญญา พระเจ้าอยู่หัวเคยทรงเล่าว่า จะทรงสังเกตและทอดพระเนตรเห็นทุกอิริยาบถของบัณฑิตทุกคน ใครชงักหรือช้าและยังไม่ยื่นมือออกไปรับพระราชทาน พระองค์จะทรงถือปริญญาบัตรรอไว้เช่นนั้น

จนกว่าบัณฑิตผู้นั้นจะยื่นมือออกไปเอางานแล้วนั่นแหละ จึงจะพระราชทาน

เมื่อเห็นทีแรกนั้น พล.ต.อ.วสิษฐเองก็ไม่เข้าใจเหมือนกันพระเจ้าอยู่หัวทรงปฏิบัติได้อย่างไร ภายหลังจึงตระหนักว่า ที่ทรงทำเช่นนั้นได้เพราะพระสมาธิอันแน่วแน่ของพระองค์ พระหทัยจดจ่ออยู่กับพระราชกรณียกิจที่ทรงทำอย่างต่อเนื่อง จึงมิได้สนพระทัยกับอาการปวดเมื่อย

หรือหากทรงสนพระทัยก็คงจะทรงพิจารณาแต่เพียงว่า อาการปวดเมื่อยนั้นปรากฏอยู่แล้วก็คงจะทรงปล่อยพระองค์ไปตามสภาพธรรมชาติ

จะเรียกว่าทรงอยู่เหนือความปวดเมื่อยนั้นก็คงจะได้




ที่มา :