** มิดะ ** กับกีต้าร์ตัวเดิม (คือเรื่องราวในแดน..แผ่นดินอีก้อ)

เพราะมากครับพ่อใหญ่

 

ตำนานมิดะ(มีจริงหรือไม่)
บนฟ้ามีเมฆลอย บนดอยมีเมฆบัง มีสาวงามชื่อดัง อยู่หลังแดนดงป่า มีกะลาล่าเซอ มีหนุ่ม ๆ เผลอฮ้องหา มีสาวงามขึ้นมา แล้วมี มิดะ....."

นี่คือผลงานเพลงของจรัล มโนเพชร ที่ดังก้องไปทั่วหุบเขา หลายคนคงเคยได้ยินเพลงนี้ ตามความเข้าใจของหลาย ๆ คน เกี่ยวกับมิดะ ว่าเป็นนิยามที่ใช้กับตำแหน่งที่ขึ้นชื่อในชนเผ่าอาข่า ที่คอยสอนเรื่องกามวิธีให้กับชายหนุ่มที่ยังไม่เคยผ่านการได้เสียกับหญิงใดมาก่อน ชายหนุ่มที่จะแต่งงานกันต้องได้รับการสอนสั่งจาก มิดะ ให้รู้จักการปรนนิบัติมอบความสุขให้กับคนรัก หรือภรรยาคู่ชีวิตของตนต่อไป ถือว่าเป็นการเรียนรู้ขั้นพื้นฐาน นี่คือสิ่งที่หลายคนเข้าใจมาโดยตลอด และกำลังอื้อฉาวมาจนถึงทุกวันนี้
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD width="39%"></TD><TD width="61%"> มิดะ หมายถึงอะไร มีใครตอบได้บ้าง.... มันมาจากกลุ่มอาข่าจริงหรือเปล่าคุณรู้เหรอ ? ผมเองในฐานะคนอาข่าคนหนึ่งที่ถูกมองมาจากเรื่องแบบนี้ มุมมอง และสายตาของคนทั้งโลกที่มองมากับเรา มันคือสายตาที่ดูถูกเหยียบหยาม เหมือนไม่ใช่มนุษย์ด้วยกัน เพราะกระแสที่มันกำลังดังระเบิด ไม่ว่าตามสื่อต่าง ๆ หรือข้อมูลตามนิตยสาร มีคนมาถามผมบ่อยว่า คนอาข่ามีแบบนี้ด้วยหรือ???... ผมก็ตอบว่าไม่มีนี่ เหตุที่ผมตอบได้เต็มปากว่าอาข่าไม่มีตำแหน่ง "มิดะ" ที่ว่านี้ ก็เพราะว่าไม่มีจริง ๆ ในชนเผ่าอาข่าเท่าที่ผมรู้ ทุกครั้งที่มีคนมาถามผมมักจะมามองตัวเองเสมอว่า คนอาข่าเราต้องสอนกันถึงขนาดนี้เลยเหรอ มันเป็นเรื่องพื้นฐานที่ทุกคนต่างรู้กันอยู่แล้ว จะต้องมีคนมาสอนให้ทำไมอีก ??...... คิดได้ไง คิดว่าหลายคนคงได้ดูหนังเรื่องมิดะ แล้ว ไม่ว่าบทที่จรัล มโนเพชร์ เขียนเอง หรือของนิรนาม ณ แดนฝัน เขาทำก็ถูกเพื่อการค้า แต่เขาอาจไม่ได้เจาะลึกในเรื่องข้อมูลที่จะเอามาเผยแพร่ เรากลายเป็นสินค้าของคนอื่นโดยไม่รู้ตัว ถ้าเขาเอาวัฒนธรรมของเรา หรือความจริงที่เรามีอยู่ไปเพื่อการเผยแพร่ก็น่าชื่นชม เราชมเพื่อความบันเทิง โดยไม่รู้ว่าโลกภายนอกไปถึงไหนแล้ว และไม่รู้ว่าเราถูกกระทำอยู่โดยที่เราไม่รู้ตัว</TD></TR></TBODY></TABLE>
หลายคนคงเคยดูหนังเรื่อง มิดะ ที่นิรานาม ณ แดนฝันเป็นคนเขียนบท เรื่องมีอยู่ว่า ชุดที่นักแสดงสวมใส่ตอนถ่ายทำนั้นเป็นชุดของชนเผ่าม้ง ไม่ใช่ชุดอาข่าอย่างที่ท่านคิด ท่านอาจไม่รู้ด้วยซ้ำว่า การแต่งกายของอาข่าเป็นอย่างไร ทีนี้เราลองมามองอีกแง่หนึ่งซิว่าเขาอาจตีรวมเรื่องราวของมิดะ ว่ามาจากกลุ่มของชาวเขาอย่างแน่นอน ม้งหรือลาหู่ฉันไม่สน...ฉันรู้ว่ามันมีจริง คุณรู้แค่นี้คุณก็ทำตามนี้ โดยที่คุณไม่ได้เข้าไปศึกษาถึงเรื่องราวเหล่านี้อย่างแท้จริง จากหมู่บ้านหรือชุมชนที่ท่านคิดว่าสามารถที่จะบอกหรือให้ข้อมูลกับเรา เกี่ยวกับที่มาของเรื่องราวนี้ได้ สิ่งที่อยากบอกกับทุกๆคน..........ความจริงแล้วเรื่องเพศในกลุ่มชนเผ่าอาข่าเป็นเรื่องธรรมชาติ แต่อาข่าก็ให้เกียรติกับผู้หญิง คงไม่มีใครเชื่อว่าสมัยก่อนการคบหากันของหนุ่มสาวจะเป็นแบบไม่เปิดเผย และจะไม่มีการเสียตัวจนกว่าจะแน่ใจว่า อยู่ร่วมกันได้ หรือพร้อมที่จะแต่งงานกัน ไม่ได้ซีเรียสอะไรกับเรื่อง มิดะ มาก แต่คนเราทุกคนเหมือนกันซะที่ไหน ปัญหาจึงไม่ได้มีแค่นั้นไง อื้อฉาวมาจนถึงทุกวันนี้ แล้วเราในฐานะคนที่ถูกมอง หรือถูกกระทำเราจะนิ่งเฉยแบบนี้เหรอ ลูกหลานเราในวันข้างหน้าล่ะ เขาก็ต้องรับไปแบบเต็ม ๆ โดยที่เขาไม่ได้รู้เห็นอะไรเลย แล้วคนที่เขียนเรื่อง มิดะ ไม่ว่าในแนวเพลงหรือหนังเพื่อความบันเทิง บุคคลเหล่านั้นเคยคิดหรือเปล่าว่า สิ่งเหล่านี้อาจส่งผลกับบุคคลอีกมากที่ไม่ได้รู้เห็นอะไรเลย คนรุ่นหลังๆต้องมาตามบอกว่าในกลุ่มเราไม่มีนะและไม่เคยได้ยินด้วย อาจมีอยู่ในชนเผ่าอื่นที่ไม่ใช่อาข่าหรือเปล่า
<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 width="100%" border=0><TBODY><TR><TD width="71%"> อย่างเช่นเป็นโอกาสดีของผมที่ได้ไปศึกษาวัฒนธรรมของอาข่าที่อยู่อีกประเทศหนึ่ง คือประเทศลาว ซึ่งมีชนเผ่าอาศัยอยู่ที่นั่นเยอะเหมือนกัน ได้แลกเปลี่ยนพูดคุยกันถึงเรื่องราว และวิถีความเป็นอยู่ของอาข่าที่อยู่ในประเทศลาว กับลุงที่เป็นอาข่าคนหนึ่ง อายุประมาณ 50 กว่าแล้ว ผมบอกกับแกว่าในเมืองไทยมีเรื่องของ มิดะ ด้วยที่คอยสอนเรื่องกามวิธีให้กับหนุ่มอาข่าที่จะแต่งงานกัน ผมถามแกต่อว่าเคยได้ยินบ้างหรือป่าว ? แกก็ตอบมาอย่างเต็มปากว่า อายุจนปูนนี้แล้ว ยังไม่เคยได้ยินเลย แกบอกว่าของเราก็มีแต่ "หมี่ดะ" นี่ไม่ใช่ มิดะ และหมี่ดะ ก็คือผู้หญิงธรรมดาของอาข่าที่ยังไม่ได้แต่งงาน พูดง่าย ๆ ว่ายังไม่มีผัวเป็นตัวเป็นตน ไม่มีตำแหน่งใด ๆ เลย ไม่มีที่ว่าสอนเรื่องกามวิธีให้กับหนุ่มที่กำลังจะแต่งงานกัน </TD><TD width="29%"></TD></TR></TBODY></TABLE>
หลังจากที่ได้พูดคุยกับลุงคนนั้นแล้วก็ได้มีโอกาสคุยกับไกด์ท้องถิ่นที่เป็นชนเผ่า ขมุ หรือลาวเทิ่ง แกบอกว่าเมื่อก่อนในชนเผ่าขมุนั้นมีตำแหน่งที่ขึ้นคล้าย ๆ กับ มิดะอยู่ แต่จะมีด้วยกัน 2 คน คือ ผู้ชาย 1 คน ผู้หญิง 1 คน ซึ่งก็มีหน้าที่ในการสั่งสอนเรื่องกามวิธีให้กับหนุ่มสาวที่จะแต่งงานกัน หนุ่มสาวที่จะแต่งงานกันต้องเสียความบริสุทธิ์ให้กับ 2 คนนี้ก่อน ถ้าใครไม่ยอมเสียความบริสุทธิ์ให้กับ 2 คนนี้ ถือว่าผิดประเพณี หรือไม่เคารพในกฎของเผ่าที่มีอยู่ จะถูกเนรเทศออกจากหมู่บ้าน ......แต่ของเค้าไม่ได้ชื่อมิดะ ผมก็ถามด้วยความอยากรู้ว่า ตำแหน่งที่ว่านี้ มีชื่อว่าไรล่ะ? แล้วปัจจุบันยังมีอยู่หรือเปล่า เค้าบอกว่าจำชื่อไม่ได้ และปัจจุบันก็ไม่มีแล้ว จากที่นี่เราจะเห็นว่าตำนานเรื่อง มิดะ มาจากความไม่ละเอียดของข้อมูลหรือเปล่า ??????? บางทีเราอาจต้องมองเชิงลึกกว่านี้ ประเพณีวัฒนธรรมของชนเผ่าย่อมต่างกันโดยสิ้นเชิง สลับซับซ้อนเกินที่เราจะเข้าใจในระยะเวลาเพียงอันสั้น
ที่มา http://www.hilltribe.org/thai/akha/akha-mida.php

 

ลานสาวกอดในชุมชนอาข่า
ลานสาวกอด หรือในภาษาอาข่าเรียกว่า "แดห่อง" เป็น สถานที่ สำคัญ ทางประเพณีของหมู่บ้าน
ชาวอาข่าถือว่า ที่บริเวณ ลานสาวกอด นี้มี บรรพบุรุษ ดูแลรักษาอยู่ และจะต้องประกอบพิธีกรรมบวงสรวงให้แก่บรรพบุรุษปีละ
1 ครั้ง โดยผู้อาวุโสฝ่ายหญิงชายและผู้นำทางประเพณีจะเป็นผู้ประกอบพิธีกรรมนั้น
ลานสาวกอด จะตั้งอยู่บริเวณทิศใต้ของ "ชิงช้าประเพณี" ประจำหมู่บ้าน ชาวเขาหนุ่ม
สาวและ "ผู้รู้" จะต้องมาร่วมร้องเพลง เต้นรำที่ลานแห่งนี้ในยามค่ำคืน อย่างน้อยที่สุด
เดือนละ 2 ครั้ง โดยเชื่อว่าเพื่อเป็นการให้ชีวิตแก่ "แดห่อง" แต่แท้จริงแล้ว เหตุผล
เบื้อง หลังความเชื่อนั้น คือ การสร้างความสัมพันธ์ระหว่างคนในชุมชนโดยเฉพาะคนหนุ่มสาว
ไม่ว่าใครจะมีเรื่องขัดแย้งกับใคร แต่เมื่อมา ถึงลานสาวกอดแล้ว ทุกคนต้องทำตาม
บทบาท หน้าที่ของตนให้ดีที่สุด ด้วยการร้องเพลงและสนุกสนาน.....


ความสำคัญอีกประการหนึ่งของลานสาวกอดที่มีต่อชาวอาข่า คือ การถ่ายทอด วัฒนธรรม
ประเพณีวิถีชีวิตที่สืบทอดต่อกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษผ่านเสียงเพลง ในค่ำคืน ยามฟ้าโปร่ง
เสียงเพลง ที่เอื้อนเป็นทำนอง จะดังก้องไปทั่งทั้งหุบเขา โดยมี "ผู้รู้" เป็นผู้นำในการร้องเพลง
เนื้อหาของเพลง จะบรรยาย ภาพชีวิต ของผู้คนใน แต่ละ ช่วงว่ากำลังทำอะไร หากเป็นช่วงเดือนพฤษภาคม
ซึ่งเป็น เดือนของการ ลำเลียง ข้าวจากยุ้งฉางไปปลูกยังไร่นา และมีขั้นตอน การปลูก
อย่างไร หากเป็น เดือนพฤศจิกายน เนื้อเพลิงจะเกี่ยว ข้องกับการเก็บเกี่ยว อยู่เต็มไร่
อากาศที่เริ่ม หนาวเย็น ใบของต้นนางพญาเสือโคร่งที่ร่วงจากต้น เตรียมออกดอกสีชมพู
บทเพลง เหล่านี้จะสอนให้คนหนุ่มสาว เด็กๆ ที่มาอยู่ รวมกัน รู้ว่าภาระ ในแต่ละ
เดือน แตก ต่าง กันอย่างไรบ้าง และพวกเขา จะช่วย กัน ได้อย่างไร


คนกลุ่มหลักที่จะมายังลานสาวกอดคือ คนหนุ่มสาวอายุระหว่าง 13 - 22 ปี ซึ่ง ต้องการมาพบปะสังสรรค์กัน
โดยทั่วไปแล้ว การนัดหมาย ที่จะมายัง ลานสาวกอด นั้น จะกระทำโดยคนหนุ่ม ซึ่งจะไปตามบ้านต่างๆ
พร้อมกับชี้แจง วัตถุประสงค์และเวลา บางครั้งอาจต้องเสนอเงื่อนไขเพื่อให้สาวๆ ได้มาร่วม
ที่ลานสาวกอดในค่ำคืนนั้น

จากบทความของคณะมนุษยศาสตร์
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้พูดถึงประเพณีที่สำคัญของชาวอาข่าไว้ดังนี้


ประเพณีติวตา ​

ติวตา เป็นประเพณีกำหนดให้ หนุ่มสาวอีก้อ ที่เพิ่งแตกเนื้อหนุ่มสาว
ต้องผ่าน พิธีกรรม เกี่ยวกับเพศเสียก่อน เด็กหนุ่มจะเข้าพิธี คะจีมิดะ
โดยมีครูผู้สอนเป็นหญิงวัยกลางคน ที่ยังไม่แต่งงาน ส่วนเด็กสาวย่างเข้า 14-15
ปี จะเข้าพิธี คะจีระดะ ซึ่งเป็น พิธีเสีย พรหมจารี ให้กับชายกลางคนที่ยังโสด
เรียกว่า ปู่จี โดยจะสอนให้เรียนรู้เพียงคืน เดียว ถ้าอีก้อสาวใด เกิดตั้งท้อง
หลังจากเข้าพิธีนี้แล้ว ถือว่าเด็กที่เกิดมาเป็นลูกเทวดา



ประเพณีแต่งงาน


หนุ่มสาวจะพบปะ และเกี้ยวพาราสีโดยเสรี การได้เสียก่อนไม่ถือเป็นเรื่องเสียหาย
แต่ต้องไม่กระทำภายในบ้าน เมื่อหนุ่มสาวรักใคร่กัน ฝ่ายชาย จะส่งญาติผู้ใหญ่ หรือ
เถ้าแก่ ไปสู่ขอ มีการฆ่าหมูและนำสุรามาเลี้ยง การตกลงเรื่องสินสอด
เป็นไป ตาม ฐานะ ทั้งสองฝ่าย สินสอด ถือว่าเป็นการเสียผี พิธีแต่งงานจัดที่บ้านฝ่ายชาย
เจ้าสาว แต่งขาวตลอด ส่วนเจ้าบ่าวแต่งตัว ในชุดธรรมดาที่เคยใช้อยู่ พิธีแต่งงานใช้เวลา
3 วัน ติดต่อกัน



ประเพณีการเกิด


ลูกที่เป็นสมาชิกใหม่ของอีก้อทุกคู่ จะได้รับการดูแลเอาใจใส่
จากหมอผีประจำหมู่บ้าน เพื่อป้องกันผีป่ามาทำร้าย ถ้าคลอดบุตรเป็นฝาแฝด จะถูกหมอผีฆ่าทิ้ง
โดยนำขี้เถ้า อุด ปากจนตาย ส่วนพ่อแม่ทารก จะถูกขับออกจากหมู่บ้าน จนครบหนึ่งปีเต็ม

จากที่กล่าวถึงประเพณีติวตานั้น จะเห็นได้ว่า พิธี คะจีมิดะ นั้น
ครูผู้สอนเป็นหญิงวัย กลางคน ซึ่งแตกต่างไปจากเพลงกล่าวเอาไว้ว่า มิดะนั้นเป็นสาวรุ่นที่มีความงาม
แต่สิ่ง หนึ่งที่อดคิดไม่ได้คือ ในเมื่อพิธีปูจี นั้น คือการสอนให้สาวอีก้อรู้จักกามวิธี
แล้ว วิธีใด กันแน่ ที่จะนำมาใช้ในการคัดเลือกมิดะ แล้วมิดะนั้น ไม่ต้องผ่านพิธีปูจี
หรือ และหากว่า มิดะนั้นเป็นหญิงสาวที่ไม่ผ่านการแต่งงาน ไฉนจึงสามารถสอนหนุ่มอีก้อนั้นได้
ด้วยเหตุ นี้ จึงคิดว่า มิดะนั้น น่าจะผ่านพิธีปูจี หากแต่ ไม่ผ่านพิธีการแต่งงาน
เพราะการที่ไม่แต่ง งาน ไม่ได้หมายความว่า จะเป็นสาวที่ยังไม่เสียพรมจรรย์ นี่เป็นเพียงการตีความ
เท่านั้น จึงไม่อาจบอกได้ว่า ความเข้าใจดังกล่าวนั้นถูกต้องหรือไม่ หากมีโอกาส
ก็คงได้ศึกษา เพิ่มเติม ​

ลานสาวกอดในอดีตที่ไม่นานนักนั้นเล่ามีลักษณะเป็นเช่นไร

บทเขียนของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่
(อาข่า ข่าก้อ อีก้อเป็นเผ่าเดียวกัน)

 

<TABLE class=spAToolbarTable style="WIDTH: 100%" cellSpacing=0><TBODY><TR><TD></TD><TD align=right>

• 

</TD></TR></TBODY></TABLE>
<TABLE><TBODY><TR><TD class=Icon></TD><TD class="NBContent ContentWithDetails">ขออภัย ไม่สามารถลบข้อมูลของคุณได้ในขณะนี้ โปรดลองอีกครั้งในภายหลัง</TD><TD class=DetailExpand></TD></TR><TR><TD></TD><TD>
</TD><TD></TD></TR></TBODY></TABLE>
<SCRIPT type=text/javascript>/*<![CDATA[*/ var g_spLastMTime = "26/1/2551 23:51:23th-TH2008-03-18_13.51"; if (Spaces.LoadMonitor) { Spaces.LoadMonitor.RegisterComponent("BlogPermalink", "sp_pct_blogpermalink"); } var gblBlogPage = 'http\x3a\x2f\x2frunkojang.spaces.live.com\x2fblog\x2f'; function Delete() { if((typeof(Spaces) != "undefined") && Spaces.Blog && Spaces.Blog.Entry) { Spaces.Blog.Entry.DeletePermalink('cns\x21EAD3B20E14A8FD98\x21724'); } }/* ]]> */</SCRIPT>06 กันยายน
อาข่า(อีก้อ)

<TABLE style="BORDER-RIGHT: #ff0000 6px ridge; BORDER-TOP: #ff0000 6px ridge; BORDER-LEFT: #ff0000 6px ridge; WIDTH: 375px; BORDER-BOTTOM: #ff0000 6px ridge; HEIGHT: 400px" cellSpacing=5 cellPadding=5 align=center background=http://img25.imageshack.us/img25/6097/original4jz.gif border=0><TBODY><TR><TD vAlign=center align=middle>
"บนฟ้ามีเมฆลอย บนดอยมีเมฆบัง มีสาวงามชื่อดัง อยู่หลังแดนดงป่า มีกะลาล่าเซอ มีหนุ่มหนุ่มเพ้อฮ้องหา มีสาวงามขึ้นมา แล้วมีมิดะ..ฯลฯ.."

หลายๆ ท่านอาจจะเคยได้รับรู้เรื่องราวของ “มิดะ” ผ่านบทเพลงไทยสไตล์ล้านนาที่มีชื่อเสียงมาแล้ว และอาจจะมีหลายท่านเช่นกันที่สงสัยว่า “มิดะ” แบบที่กล่าวไว้ในเนื้อเพลงนั้นมีตัวมีตนอยู่เช่นนั้นจริงหรือไม่ จากการที่เราเคยได้คลุกคลีกับชาวเขาเผ่านี้มาพอสมควร จึงพอสรุปได้ดังนี้

ในภาษาอาข่าหรืออีก้อไม่มีคำว่า “มิดะ” แต่มีคำที่ออกเสียงว่า “หมี่ดะ” ซึ่งหมายความถึง หญิงสาววัยแรกรุ่น เป็นสาวโสด ยังไม่เคยผ่านการแต่งงานมีครอบครัวกับชายใดมาก่อน นิยามความงามของ “หมี่ดะ” ในสายตาของชายหนุ่มอาข่าในสังคมหมู่บ้านแต่เดิมนั้น คือความงามที่ว่าด้วยความเป็นเมียและแม่ที่ดี นั่นคือความอุดมสมบูรณ์พร้อมแห่งความเป็นเมียที่จะมีบุตรเพื่อสืบทอดตระกูลจากบรรพบุรุษของตนได้ ความสมบูรณ์แห่งความเป็นแม่คือความสามารถสำหรับงานหนักในการดูแลสามีและสมาชิกในครอบครัวทุกคนได้เป็นอย่างดี ดังนั้นหนุ่มอาข่าจึงมักจะเลือกหญิงสาวที่มีรูปร่างสมบูรณ์แข็งแรง ทำงานเก่งทั้งงานในเรือนและงานในไร่ หญิงสาวจึงมักจะพากันทำงานอย่างหนักเพื่ออวดให้เห็นคุณสมบัติที่เพียบพร้อมของตนในการที่จะต้องเป็นเมียและเป็นแม่ในอนาคต

เรื่องเพศสัมพันธ์ในสังคมชาวอาข่าเป็นเรื่องที่ชวนอาย หากจะนำมาพูดกล่าวถึงในที่สาธารณะ แต่ก็เป็นเรื่องชวนรู้ชวนลองในหมู่ชายวัยรุ่นวัยคะนองทั่วไป แต่การสอนให้เข้าใจเรื่องของความสัมพันธ์ทางเพศของชายหญิงนั้น จะมีการสอนกันผ่านบทเพลงในลานประเพณี (ภาษาอาข่าเรียกว่า “แดข่อง” แต่คนไทยนำมาแปลว่า ลานสาวกอด) ซึ่งหญิงชายจะมาร่วมกอดคอร้องเพลงกัน บางครั้งอาจมีคนเฒ่าคนแก่มาร่วมด้วยเพื่อสั่งสอนลูกหลานเป็นบทเพลงทางวัฒนธรรมต่างๆ การสอนผ่านบทร้องเป็นทำนองในงานแต่งงาน หรือการพูดคุยกันตามงานพิธีกรรมในโอกาสต่างๆ ส่วนใหญ่พ่อจะสอนลูกชาย แม่ก็จะสอนลูกสาว พี่ชายสอนน้องชาย พี่สาวสอนน้องสาว
ดังนั้นเรื่องราวด้านเพศสัมพันธ์ของชาวอาข่า(อีก้อ) โดยเฉพาะที่ว่าด้วย “มิดะ” และ “ลานสาวกอด” นั้น จึงเป็นเพียงจินตนาการของผู้เขียนสารคดีและบทเพลงเท่านั้น “มิดะ” ที่เป็นแม่ครูชำนาญโลกีย์สอนลีลารักแก่ชายหนุ่มนั้นจึงไม่เคยมีอยู่จริงในสังคมอาข่า หากมีแต่ “หมี่ดะ” ที่เป็นหญิงบริสุทธิ์ผู้เตรียมพร้อมต่อหน้าที่เมียและแม่ของตน “กะลาล่าเซอ” ที่ไม่ใช่ “ลานสาวกอด” และ “สานสาวกอด” ที่ไม่ได้มีไว้กอดสาว แต่คือ “แดข่อง” ลานประเพณีที่ชายหญิงมาร่วมกันร้องเพลงเต้นรำขับกล่อมหมู่บ้านและผู้คนให้ซึมซับวิถีแห่งวัฒนธรรมอาข่า โลกทางวัฒนธรรมทางเพศของชาวอาข่าที่แท้จริงนั้นจึงมีความละเมียดละไมและกลิ่นอายความงดงามในฐานะมนุษย์ธรรมดาๆ กลุ่มหนึ่งอยู่อย่างเต็มเปี่ยม มิใช่สังคมอิสระทางเพศดังที่หลายๆคนเข้าใจ……..
</TD></TR></TBODY></TABLE>

 

ฤาจะอวสานตำนาน “อีก้อ ลานสาวกอด” โดย...นายสบาย

<SCRIPT language=JavaScript src="/global_js/global_function.js"></SCRIPT><!--START--><META content="Microsoft FrontPage 4.0" name=GENERATOR><META content=FrontPage.Editor.Document name=ProgId><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=5 border=0><TBODY><TR><TD>

ฤาจะอวสานตำนาน “อีก้อ ลานสาวกอด” 4 กันยายน 2546​

นายสบาย ... เรื่อง / ภาพ

<TABLE cellSpacing=0 cellPadding=2 border=0><TBODY><TR><TD width=161>

C:\resize\620\001.jpg​

ชาวเขาเผ่าอะข่า(อีก้อ)

</TD><TD vAlign=top rowSpan=10>จากเพลง มิดะ “บนฟ้ามีเมฆลอย บนดอยมีเมฆบัง มีสาวงามชื่อดัง อยู่หลังแดนดงป่า มีกะลาล่าเซอ มีหนุ่มหนุ่มเผลอฮ้องหา มีสาวงามขึ้นมา แล้วมีมิ-ดะ นางนั้นยืนถ้ากอย หนุ่มน้อยตี้ยังบ่เกยผ่าน ยังไร้ราคีพาน บ่ฮู้การกามโลกีย์ ยั่วยวนวาจาเว้าวอน บอกสอนหื้อละอ่อนนั้นมี ความฮู้กามวิธี แล้วพลีเรือนกาย ..งามเหลือกำรำพัน เป็นหมันและเป็นหม้าย ความสวยงามคือภัย ถูกเลือกไว้เป็นมิ-ดะ หนุ่มใดบ่เกยชิดชม บ่สมสู่ฮู้วิชา หมดหนทางขึ้นมา บนลานสาวกอด หมดปัญญาดิ้นรน มืดมนเหมือนคนตาบอด คนแล้วคนเล่ากอด ทอดกายในดงดินแดน จนวัยโรยราล่วงไป คนใหม่มาเป็นมิ-ดะแทน คือเรื่องราวในแดน แผ่นดิน อีก้อ ..บนฟ้ามีเมฆลอย บนดอยมีเมฆบัง มี สาวงามชื่อดัง อยู่หลังแดนดงป่า มีกะลาล่าเซอ มีหนุ่มหนุ่มเผลอฮ้องหา มีสาวงามขึ้นมา แล้วมีมิ-ดะ”
<TABLE bgColor=red border=1><TBODY><TR><TD>ขอบคุณสำหรับทุกท่านให้ให้ข้อคิดครับ ข้อมูลที่ได้รับจากกระทู้มีประโยขน์จริงๆ ผมปรับบทความเพื่อให้เป็นธรรมกับทุกฝ่ายแล้วครับ โดยเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวกับจรัล มโนเพรช ครับ ต้องขออภัยมา ณ.ที่นี้ครับ </TD></TR></TBODY></TABLE>
นายสบายได้มีโอกาสไปงานโลชิงช้าของชาวอะข่า (อีก้อ) เมื่อวันที่ 29 สิงหาคม 2546 ที่ผ่านอะผ่า อำเภอเมือง จ.เชียงราย เป็นงานโล้ชิงช้าประจำปี เพื่อนชาวเขาเผ่าอะข่า ประเพณีดังกล่าวเป็นงานบุญใหญ่ประจำปี ช่วงเช้าทำชิงช้า ช่วงเย็นมีการโล้ชิงช้า กลางคืนมีงานที่ ลานสาวกอด ต่อไปผมจะไม่ใช้ชื่อนี้อีกแล้ว จะใช้ลานวัฒนธรรมแทนครับ เรื่องที่ผมจะถ่ายทอดเป็นเรื่องจริงๆ ที่ถ่ายทอดจากการที่ได้คุยกับชาวบ้าน ผู้นำหมู่บ้าน และคนอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง เรื่องที่อาจเป็นความเข้าใจผิดของคนไทยก็ว่าได้ นายสบายขอใช้หน้าเว็บไซต์แห่งนี้ สะท้อนความในใจของพี่น้องชาวอะข่า ตามที่ทราบข้อมูลมาครับ
นายสบายได้ร่วมงานที่ลานวัฒนธรรม ตั้งแต่หลังอาหารค่ำประมาณ 19.00 น. และก็ร่วมเต้นรำกับพี่น้องชาวอะข่า และได้นั่งดูเขา ใช้ลานวัฒนธรรมในการพูดคุย รื่นเริง ไปจนถึงเวลาประมาณ 01.00 น. ของอีกวัน ช่วงตั่งแต่ ห้าทุ่มไปแล้ว ไม่มีนักท่องเที่ยวในกลุ่มที่มาด้วยกันอีกแล้ว มีแต่ผมและหน่อง และพี่น้องชาวอะข่า ทำกิจกรรมของเขาเท่านั้น
ตามปกติในหมู่บ้านจะมีลานกว้างประมาณ 1 สนามบาสเกตบอล ไว้ใช้ในการประชุม จัดงานรื่นเริง พบปะพูดคุย เนื่องจากชาวอะข่า ไม่มีภาษาเขียน มีแต่ภาษาพูด การบอกเล่าปากต่อปากของผู้เฒ่า ต่อคนรุ่นหลังเป็นเรื่องสำคัญ การประชุมตัดสินใจเรื่องต่างๆ การบอกประเพณีต่อคนรุ่นหลังจะใช้ลานแห่งนี้ หนุ่มสาวในหมู่บ้านช่วงกลางวันไปทำสวนทำไร่ ช่วงกลางคืนก็ใช้ที่แห่งนี้พบพูดคุยกัน นี่คือ วัฒนธรรมของพี่น้องชาวอะข่า ตามคำบอกเล่าของเขาครับ
“ชอมิดะ” หมายถึง หญิงสาวที่ยังไม่ได้แต่งงาน ส่วนหญิงที่แต่งงานแล้วเรียกว่า “มิดะ” จากการสอบถามพี่น้องชาวอะข่า ทราบว่า ไม่มีใครที่ทำหน้าที่สอนเรื่องเพศให้ใคร ไม่มีการเลือกคู่ได้หลายๆ คน ประเพณีของชาวอะข่าก็งดงามเหมือนประเพณีชาวไทยทั่วไป ไม่ได้มั่ว เหมือนที่หลายๆ คนเข้าใจผิด “หนุ่มสาวชาวอะข่าจะจีบกันด้วยการร้องเพลงอะข่า มีเนื้อให้ว่าเขายังโสด สาวไหนสนใจบ้าง หนุ่มๆจะร้องเพลงเวลาไปทำไร่ทำสวน สาวๆ ที่ได้ยินก็จะร้องเพลงตอบเป็นการจีบกัน ซึ่งบางครั้งเขาอาจไม่เคยเห็นหน้ากันมาก่อนก็ได้ “ อะผ่า หนุ่มชาวอะข่าเล่าให้นายสบายเข้าใจมากขึ้น
ชาวอะข่ามีจำนวนมาก เขาได้จัดตั้งสมาคม ชื่อว่า “สมาคมเพื่อการศึกษา และวัฒนธรรมชาวอาข่า” ซึ่งเข้ามามีบทบาทตอบโต้ความเข้าใจผิดดังกล่างอย่างมาก ผมได้พูดคุยกับคุณวิสิทธิ์ จูเปาะ หัวหน้าโครงการผู้สูงอายุ ของสมาคม แจ้งให้เราทราบว่า “จากเนื้อหาหนังสือที่ไม่มีที่มาที่ไป ทำให้มีคนเข้าใจผิดกันหมด ซึ่งชาวอะข่าจริงๆ ไม่ได้เป็นแบบนั้น เราไม่เคยมีวัฒนธรรมแบบนั้น”
เราใช้ชีวิตแบบ Home Stay ที่บ้านพ่อหลวงเก่าชาวอะข่า ได้กิน ได้นอน ได้รับรู้ข้อมูลที่ขมขื่นของพวกเขา พ่อหลวงอะผ่า และแม่บ้านต้อนรับดูแลเราสองคนอย่างดี ผมได้มีโอกาส ทำผัดกระเพราหมู ให้เขากิน เขายังบอกว่าอร่อย ก่อนออกเดินทางจากบ้านอะข่า เขายังให้ขนมข้าวปุกเราติดตัวไว้ทานกลางทาง นายสบายคิดในใจว่ากลับมาจะถ่ายทอดสิ่งที่ได้รับรู้ให้เพื่อนๆ sabuy.com ได้รู้บ้าง หวังว่าคงเป็นอีกข้อมูลจากแหล่งข้อมูลต้นทางแท้ๆอีกที่หนึ่งครับ

<CENTER><TABLE cellSpacing=0 cellPadding=0 bgColor=#ccffcc border=1><TBODY><TR><TD>ขอขอบคุณ

กลุ่มศิลปะกระจกเงา ที่จัดทริปท่องเที่ยวชาวเผ่า ทำให้นายสบายได้รับรู้ข้อมูลที่ถูกต้อง ขอบคุณพี่สมศักดิ์ คุณหมู และเพื่อนๆร่วมทริปที่ให้ข้อมูลครับ สำหรับเพื่อนๆ ที่ต้องการไปใช้ชีวิตแบบนายสบายบ้าง ลองไปหาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ http://www.hilltribetour.com หากสนใจท่องเที่ยวชนเผ่า
ติดต่อโครงการท่องเที่ยวชนเผ่า:กลุ่มศิลปะกระจกเงา
คุณสมศักดิ์หรือคุณหมูโทร 0-1765-5352, 0-5373-7412
​

</TD></TR></TBODY></TABLE></CENTER>

นายสบาย​

</TD><TD width=191>

C:\resize\620\002.jpg​

ชอมิดะหรือสาวอะข่าที่ยังไม่แต่งงาน

</TD></TR><TR><TD width=161>

C:\resize\620\003.jpg​

ประเพณีโล้ชิงช้า

</TD><TD width=191>

C:\resize\620\004.jpg​

สาวชาวอะข่าโล้ชิงช้า

</TD></TR><TR><TD width=161>

C:\resize\620\005.jpg​

สาวชาวอะข่าโล้ชิงช้า

</TD><TD width=191>

C:\resize\620\006.jpg​

สาวชาวอะข่าโล้ชิงช้า

​

</TD></TR><TR><TD width=161>

C:\resize\620\007.jpg​

ต้นตำหรับชิงช้าสวรรค์ของอะข่า
</TD><TD width=191>

C:\resize\620\008.jpg​

ลานสาวกอดยามเช้า

</TD></TR><TR><TD width=161>

C:\resize\620\009.jpg​

ลานวัฒนธรรมหรือลานสาวกอด

</TD><TD width=191>

C:\resize\620\010.jpg​

นายสบายผัดกระเพราหมู
ให้บ้านพ่อหลวงลองชิม

</TD></TR><TR><TD width=161>

C:\resize\620\011.jpg​

ไม้ไผ่เอาไว้ใส่หนอนรถด่วน

</TD><TD width=191>

C:\resize\620\012.jpg​

สาวชาวอะข่าโล้ชิงช้า

</TD></TR><TR><TD width=161>

C:\resize\620\013.jpg​

ประตูผีหน้าหมู่บ้านอะผ่า

</TD><TD width=191>

C:\resize\620\014.jpg​

เตรียมตัวโลชิงช้า

</TD></TR><TR><TD width=161>

C:\resize\620\015.jpg​

้ชิงช้าตั้งบนเนินวิวสวยงาม

</TD><TD width=191>

C:\resize\620\016.jpg​

ประตูผีประจำหมู่บ้านห้ามแตะต้อง

</TD></TR><TR><TD width=161>

C:\resize\620\017.jpg​

เด็กอะข่าโล้ชิงช้าสวรรค์

</TD><TD width=191>

C:\resize\620\018.jpg​

ทางเดินไปบ้านอะผ่าของชาวอะข่า

​

</TD></TR><TR><TD width=161>

C:\resize\620\019.jpg​

​

อาหารแบบชาวเขา

​

</TD><TD width=191>

C:\resize\620\020.jpg​

เพื่อนร่วมทริปกลุ่ม"โล้ชิงช้ากะดาวอังคาร"
</TD></TR></TBODY></TABLE>​

</TD></TR></TBODY></TABLE>

 

ว่างๆเอาผลงานโฟล์คแบบนี้ออกมาให้ฟังอีกนะครับเสียงพ่อใหญ่นุ่มมากเลย พ่อใหญ่ร้องดีมากมอบกุหลาบให้ครับ