๒๑ วิธี ของ สติปัฏฐาน เส้นทางแห่งการบรรลุธรรม

พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๐ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒
[ฉบับมหาจุฬาฯ] ทีฆนิกาย มหาวรรค

มหาสติปัฏฐานสูตร

หมวดกายานุปัสนา
๑. อานาปานบรรพ
๒. อิริยาปถบรรพ
๓. สัมปชัญญบรรพ
๔. ปฏิกูลมนสิการบรรพ
๕. ธาตุมนสิการบรรพ

๖. นวสีวถิกาบรรพ (แยกมาได้ ๙ วิธี)
๖.๑
ภิกษุเห็นซากศพอันเขาทิ้งไว้ในป่าช้าซึ่งตายแล้ว
๖.๒
ภิกษุเห็นซากศพอันเขาทิ้งไว้ในป่าช้าซึ่งถูกกาจิกกิน นกตะกรุม
จิกกิน แร้งทึ้งกิน สุนัขกัดกิน สุนัขจิ้งจอกกัดกิน หรือสัตว์เล็กๆ
หลายชนิดกัดกินอยู่
๖.๓
ภิกษุเห็นซากศพอันเขาทิ้งไว้ในป่าช้า เป็นโครงกระดูกยังมีเนื้อ
และเลือด มีเอ็นรึงรัดอยู่
๖.๔
ภิกษุเห็นซากศพอันเขาทิ้งไว้ในป่าช้า เป็นโครงกระดูกไม่มีเนื้อ
แต่ยังมีเลือดเปื้อนเปรอะ มีเอ็นรึงรัดอยู่
๖.๕
ภิกษุเห็นซากศพอันเขาทิ้งไว้ในป่าช้า เป็นโครงกระดูกไม่มี
เลือดและเนื้อ แต่ยังมีเอ็นรึงรัดอยู่
๖.๖
ภิกษุเห็นซากศพอันเขาทิ้งไว้ในป่าช้า เป็นโครงกระดูกไม่มีเอ็น
รึงรัดแล้ว กระจุยกระจายไปในทิศใหญ่
๖.๗
ภิกษุเห็นซากศพอันเขาทิ้งไว้ในป่าช้า ซึ่งเป็นท่อนกระดูกสีขาว
เหมือนสีสังข์
๖.๘
ภิกษุเห็นซากศพอันเขาทิ้งไว้ในป่าช้า ซึ่งเป็นท่อนกระดูกกอง
อยู่ด้วยกันเกินกว่า ๑ ปี
๖.๙
ภิกษุเห็นซากศพอันเขาทิ้งไว้ในป่าช้า ซึ่งเป็นกระดูกผุป่นเป็นชิ้น
เล็กชิ้นน้อย
( ท่านใด ฝึกตาม นวสีวถิกา หรือ จะเรียกว่า ป่าช้า 9อย่าง จะได้กสินไปในตัว หลวงปู่มั่นท่านเรียกว่า กสินตามพระพุทธเจ้า)


หมวดเวทนานุปัสนา
๗. เวทนานุปัสสนา

หมวดจิตตานุปัสนา

๘. จิตตานุปัสสนา

หมวดธัมมานุปัสนา
๙. นีวรณบรรพ
๑๐. ขันธบรรพ
๑๑. อายตนบรรพ
๑๒. โพชฌงคบรรพ
๑๓ สัจจบรรพ
* ทุกขอริยสัจ
* สมุทัยอริยสัจ
* นิโรธอริยสัจ
* ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจ


อ่านเพิ่มเติม ที่นี่ https://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=10&siri=9








ทั้งหมด แบ่งเป็นหมวด นับรวม วิธี ได้ทั้งหมด ๒๑ วิธี
นักภาวนาควรเป็นผู้ฉลาดในมรรค

 

[๑๒๘๕]
สมัยหนึ่ง ท่านพระอนุรุทธะอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน
อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกล้พระนครสาวัตถี
ครั้งนั้น
ภิกษุมากรูปเข้าไปหาท่านพระอนุรุทธะถึงที่อยู่
ได้ปราศรัยกับท่านพระอนุรุทธะ ฯลฯ
ครั้นแล้วได้ถามท่านพระอนุรุทธะ
ว่า
ท่านอนุรุทธะบรรลุภาวะ
แห่งมหาอภิญญา เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่งธรรมเหล่าไหน?

[๑๒๘๖] ท่านพระอนุรุทธะตอบว่า
ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย เราบรรลุภาวะแห่งมหาอภิญญา
เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก
ซึ่ง
สติปัฏฐาน ๔

สติปัฏฐาน ๔ เป็นไฉน?
เราย่อมพิจารณาเห็นกายในกายอยู่ ...
ย่อมพิจารณาเห็นเวทนาในเวทนาอยู่ ...
ย่อมพิจารณาเห็นจิตในจิตอยู่ ...
ย่อมพิจารณาเห็นธรรมในธรรมอยู่
มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสียได้

ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย เราบรรลุภาวะแห่งมหาอภิญญา
เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก
ซึ่ง
สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้แล
อนึ่ง เราย่อมระลึกได้ตลอดพันกัลป์
เพราะได้เจริญได้กระทำให้มาก ซึ่งสติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

 

[๑๒๘๗] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมแสดงฤทธิ์ได้หลายอย่าง
คือ คนเดียวเป็นหลายคนก็ได้ ฯลฯ
ใช้อำนาจทางกายไปตลอดพรหมโลกก็ได้
เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๘๘] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมได้ยินเสียง ๒ ชนิด
คือ
เสียงทิพย์
และมนุษย์
ทั้งที่อยู่ไกลและใกล้ ด้วยทิพโสตอันบริสุทธิ์ล่วงโสตของมนุษย์
เพราะได้เจริญได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๘๙] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมกำหนดรู้ใจของสัตว์อื่น ของบุคคลอื่นด้วยใจ
คือ
จิตมีราคะก็รู้ว่า จิตมีราคะ ฯลฯ
จิตหลุดพ้นก็รู้ว่า จิตหลุดพ้น
เพราะได้เจริญได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๙๐] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมรู้ฐานะโดยความเป็นฐานะ และอฐานะ
โดยความเป็นอฐานะ ตามความเป็นจริง
เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔เหล่านี้.

[๑๒๙๑] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมรู้วิบากของการกระทำกรรมทั้งที่เป็นอดีตอนาคต
และปัจจุบัน โดยฐานะ โดยเหตุ ตามความเป็นจริง
เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๙๒] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมรู้จักปฏิปทาอันให้ถึงประโยชน์ทั้งปวง
ตามความเป็นจริง เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๙๓] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมรู้ธาตุเป็นอเนกและโลกธาตุต่างๆ ตามความเป็นจริง
เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๙๔] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมรู้อธิมุติอันเป็นต่างๆ กัน ของสัตว์ทั้งหลาย ตามความเป็นจริง
เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๙๕] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมรู้ความยิ่งและหย่อนแห่งอินทรีย์ของสัตว์อื่น ของบุคคลอื่น
ตามความเป็นจริง เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๙๖] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมรู้ความเศร้าหมอง ความผ่องแผ้ว ความ
ออกแห่งฌาน วิโมกข์ สมาธิ และสมาบัติ ตามความเป็นจริง
เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๙๗] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมระลึกถึงชาติก่อนได้เป็นอันมาก
คือ
ระลึกได้ชาติหนึ่งบ้าง สองชาติบ้าง ฯลฯ
เราย่อมระลึกถึงชาติก่อนได้เป็นอันมาก
พร้อมทั้งอาการ
พร้อมทั้งอุทเทศ ด้วยประการฉะนี้
เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๙๘] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมเห็นหมู่สัตว์ที่กำลังจุติกำลังอุปบัติ ฯลฯ
ด้วยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์ล่วงจักษุของมนุษย์
ย่อมรู้ชัดซึ่งหมู่สัตว์ผู้เป็นไปตามกรรม ฯลฯ
เพราะ
ได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.

[๑๒๙๙] ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย
อนึ่ง
เราย่อมกระทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุติ ปัญญาวิมุติ
อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป
ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่
เพราะ
ได้เจริญ ได้กระทำให้มาก ซึ่ง สติปัฏฐาน ๔ เหล่านี้.


ที่มา https://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=19&A=7458&Z=7589&pagebreak=1

 

ชอบคำสอน ท่านอาฬารดาบส กับ ท่านอุทกดาบส รึ

 

ชอบตรง ท่อนที่ว่า เมฆเหมือนความคิด จิตเหมือนท้องฟ้า
ไม่ว่าเมฆจะเคลื่อนไหวยังไง แปลสภาพยังไง ก็ให้ประคองจิตเหมือนท้องฟ้า

 

เป็นคำสอนของคนที่เห้น ว่ามีของเที่ยง เป็นผู้รู้
แต่
คำถามและคำตอบเจ้าชายสิทถัตถะเด็ดกว่า

 

พอมาเป็นพระพุทธเจ้า

ท่านจึงแยก สังขารไว้ สองอย่าง

สังขารที่มีใจครอง กับ

สังขารที่ไม่มีใจครอง(ตรงสังขารที่ไม่มีใจครอง คำสอนจิตเที่ยงจะเหมารวมเอาไว้ด้วยของสรรพสิ่ง ว่าเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับจักรวาล)
อย่างที่ท่านอาฬารดาบสและอุทกดาบส บอก เขาเปรียบจิตเป็นท้องฟ้าที่ไม่มีการแปรเปลี่ยน เมฆหมอกเป้นสิ่งที่แปรเปลี่ยน แต่เขามองไม่ออก
ว่า ท้องฟ้าก้เปลี่ยนไปพร้อมกับเมฆหมอก
คำสอนของจิตเที่ยงจะเอารวมทุกสรรพสิ่ง อยู่รวมในของความเป็นหนึ่ง

แต่คำสอนพระพุทธเจ้า ไม่บอกอย่างนั้น

ความเป็นหนึ่งจะปรากฎได้ต่อเมื่อจิตที่ดับสิ้นกิเลส
ฉะนั้น ทุกสรรสิ่ง ทุกอนู ไม่ได้เกี่ยวข้องการเป็นหนึ่งทั้งสองส่วน
แต่ความเป็นหนึ่งจะปรากฎและเกิดได้จากการอบรม ส่วน สังขารที่มีใจครองจนสิ้นกิเลส

จิตจึงเรียกว่าได้ว่า พุทธะจะปรากฎที่จิตสิ้นกิเลส

 

ก็รู้ว่า ท่านเห็นจิตนั้นเที่ยง และมันไม่เกิดวิปัสสนาได้
แต่ชอบการเปรียบเทียบ มันชัดเจนดี
และมีอีก คลิปหนึ่ง ท่านดาบสกว่า เมื่อเราเริ่มทำสมาธิแรกๆ นั้น
เราจะเห็นอดีต อนาคตเข้ามาโจมตีเรา แต่ท่านไม่รู้ว่า นั้นคือนิวรณ์ และมีการโต้ตอบขึ้น

 

ตอนที่พระพุทธเจ้า ตรัสรู้ใหม่ๆ
ท่านก็นึกถึงดาบสทั้งสอง

จะสามารถบรรลุอรหันต์ได้โดยพลัน
เสียดาย มาตายเสียก่อน..

 

คาวมกตัญญู ต่อพระอาจารย์ด้วยนะ อันนี้ตั้งข้อสังเกตุ เอา

 

เรามองว่า
เขาแค่กำหนด แต่ขาดการกำหนดรู้
เลยไม่สามารถ มองเห็นตัวเองได้ ว่าตัวเองก้มีความแปรเปลี่ยนไป

จิตมองออกแต่ข้างนอกเลยไม่ไต้มองมาที่ตัวเอง
เหมือนท้องฟ้ามีอยู่
แต่ท้องฟ้าก้ไม่ได้ดูตัวเองที่เปลี่ยนไปตามก้อนเมฆที่เปลี่ยนไปเหมือนกัน

พอมาเป็นคำสอนพระพุทธเจ้า จึงเรียก ว่า จิตปภัสสร อุปกิเลสจรมาเลยเศร้าหมอง
พวกเข้าใจว่า จิตเดิมปภัสสรนั้นเป็นนิพพาน จึงจัดอยู่กับพวก ดาบสทั้งสอง

หากจะต่างก็คือ ดาบสทั้งสองรู้จักจิตปภัสสรจริงเพราะทำฌานเป็น
แต่ต้องมาตายก่อนแค่นั้นเอง รอหมดบุญจากฌานให้ผล
ก็อาจจะได้มาฟังคำสอนพระพุทธเจ้าในกัปล์ ใหม่

ฉะนั้น การกำหนดรู้ มันสำคัญมาก

 

ถ้าได้ฟังเทศน์พระพุทธเจ้า ซักกัณฑ์ ไม่แน่ก้อาจจะบรรลุ
เหมือน ฤษีกลุ่ม ชฏิล ก้เป้นผู้ทรงฌาน

แต่ถ้าจะฉับพลันไหมเหมือนพระพาหิยะ
ก็ มีข้อสังเกตุว่า พระพาหิยะ ที่ฉับพลันได้
เนื่องด้วยแต่ก่อน ฝึกสติปัฏฐานมาถูกต้อง
พอมาฟังเพียงแค่ 4บาท จึงบรรลุ
เพราะ สักแต่ว่ารู้ สักแต่ว่าเห็น เป็นคำสอนช่วงท้าย
ในวิธี สติปัฏฐาน ทั้ง 21 วิธี

 

สงสัยอยู่อย่าง คือ ตอนอายุได้ 5 ขวบ พระศาสดา ตอนเป็นพระราชกุมาร ได้เข้าถึงประถมฌาน
แล้วไปทำสามธิกับพระอาจารย์ อุทกดาบส ทำไมจิตพระศาสดาถึงได้ สัดส่ายหนัก

 

สมาธิที่เจ้าชายได้ปฐมฌาน กับที่มาเรียนกะ สองดาบส เป็นสมาธิแบบเดียวกันมะละ

 

เป็นสมาธิที่ตามลมหายใจทั้ง 2 แต่ตอนที่ท่านไปฝึกสมาธิ กับพระอาจรย์ พระโคดมตรัสถาม
ว่าทำไมจิตใจถึงได้ร้อนรน พระโคดมทรงกล่าว ไม่มีความสงบในจิตใจเลย

ตรงนี้กล่าวได้ดีนะ เพราะเป็นเส้นทางของนักภาวนาที่ต้องเจอกันทุกคน เพราะหลายๆคน
เข้าใจว่าสมาธิคือความสงบของจิตจิตต้องนิ่ง แตกต่างจากการตั้งมั่นของจิต

 

ถ้าสิ้นยึด"ผู้" ประคองจิตให้เหมือนท้อง
ฟ้าก็จะเป็นปัญญาพอเพียง
ที่มีค่าเทียบเท่า
อรหัตมรรค ข้ามฝั่งได้แน่นอนกว่า
จำพระสูตรได้ทั้งเล่ม ฮับ

 

ตรงนี้ลุงเข้าใจว่าจิตเที่ยง หรือเปล่านะ

 

จิตหรือวิญญาณไม่เกิดไม่ดับ
ไม่เป็นอนิจจัง ทุกขังอนัตตา ฮับ

อ่านตำราขับรถมาแล้วหลายวิธี
ครั้นเมื่อขับได้แล้วก็ไม่ต้องเอาตำรา
มาเปิดอ่านขณะขับ ฮับ